Trudne czasy dla polskich przedsiębiorców nastąpiły wraz z ogłoszeniem pandemii oraz częściowym zamrożeniem gospodarki. Zamknięcie granic spowodowało przestoje w imporcie i eksporcie, różnice kursowe drastycznie obniżały marże, spadek popytu spowodowany pogorszeniem sytuacji finansowej gospodarstw domowych sprawił, że kupowano głównie żywność, zapominając o dobrach tzw. luksusowych. Wstrzymane zamówienia publiczne, odwoływane przetargi, zamknięcie branży HoReCa (hotele, gastronomia i catering), ograniczenia wprowadzone dla działalności związanych z turystyką sprawiły, że pośrednio lub bezpośrednio skutki pandemii odcisnęły swoje piętno na każdej gałęzi gospodarki.
Powyższe czynniki sprawiły, że na rynku przetrwają tylko najlepsi, najwięksi lub tacy którzy potrafią szybko dostosować się do obecnych warunków rynkowych, wykorzystując swoje atuty. Jak wiadomo przewagę konkurencyjną buduje się na stabilizacji finansowej i łatwym dostępie do gotówki, która pozwala szybko reagować na zmiany. Dlatego firmy posiadające nadwyżki finansowych nie powinny rezygnować z rozwoju w tych trudnych czasach, a zoptymalizować koszty stałe. Natomiast firmy posiadające problemy z płynnością, powinny otrzymywać kompleksową wiedzę z zakresu możliwości uzyskania preferencyjnego wsparcia w ramach tarczy finansowej.
ŚRODKI PUBLICZNE
Środki publiczne w rozumieniu finansowania przedsiębiorstw jest to pomoc zwrotna, częściowo zwrotna lub bezzwrotna na warunkach cenowych korzystniejszych niż rynkowe. W skład takiej pomocy wchodzą dotacje, subwencje oraz pożyczki płynnościowe. Powyższe narzędzia są głównym składnikiem tarczy antykryzysowej, która jest polskim programem rozwiązań rządowych wprowadzanych w związku z pandemią COVID-19. Pierwsza wersja tarczy weszła w życie 1 kwietnia 2020. Wprowadzenie pakietu miało na celu wsparcie gospodarki, przedsiębiorstw i osób zatrudnionych podczas trwania pandemii. Obecnie trwają prace nad tarczą antykryzysową 6.0, która rozszerzy zakres branż mogących ubiegać się o pomoc do 40, a miesięczna kwota pomocy ma wynieść nawet 4 mld zł miesięcznie. Łączna wartość dotychczasowej pomocy w ramach tarczy antykryzysowej wyniosła 150,21 mld zł.
Kwota ta rozłożyła się następująco:
- 60,8 mld zł na działania pomocowe realizowane przez Polski Fundusz Rozwoju;
- 26,8 mld zł na działania pomocowe realizowane przez byłe Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej;
- 23,9 mld zł z przeznaczeniem m.in. na kredyty dla MŚP z gwarancjami;
- 17,0 mld na zwolnienie ze składek ZUS;
- 14,4 mld zł na kredyty dla dużych i średnich firm;
- 5,0 mld na świadczenie postojowe;
- 1,13 mld zł na finansowanie UE dla MŚP;
- 312,9 mln na dodatek solidarnościowy.
Instytucjami zajmującymi się dystrybuowaniem wyżej wymienionych instrumentów finansowych są: Urząd Skarbowy, Powszechny Zakład Ubezpieczeń Społecznych, władze Jednostek Samorządów Terytorialnych, Polski Fundusz Rozwoju oraz wszelkiego rodzaju Fundusze korzystające ze środków własnych oraz przekazanych przez Bank Gospodarstw Krajowego, które dotychczas wyniosły 40,06 mld zł.
DLACZEGO KORZYSTANIE ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH SIĘ OPŁACA
W dobie, kiedy większość oferowanych produktów i usług jest bardzo do siebie zbliżona, czasem cena i dostępność są głównymi kryteriami wyboru dokonywanego przez końcowego odbiorcę.
Obecnie najtańszą i najbardziej dostępną formą finansowania jest pożyczka płynnościowa i kredyt inwestycyjny pochodzące ze środków publicznych.
Forma tego finansowania nie pociąga za sobą kosztów związanych z przyjęciem i rozpatrzeniem wniosku oraz prowizją za udzielenie, a koszty oprocentowania kształtują się na poziomie od 0% do 4% udzielonej pożyczki w ujęciu rocznym, w zależności od oferty funduszu. Koszty te są znacząco niższe od ofert banków komercyjnych które wynoszą 6-10%.
Umowa jest bardzo przejrzysta i zawiera wytłumaczenie wszelkich zawartych pojęć ekonomicznych co sprawia, że tekst jest zrozumiały i pozbawiony kruczków prawnych.
Obsługa takiej pożyczki odbywa się za pośrednictwem rachunku bankowego, na który jest podstawiana do dyspozycji w ciągu 1-2 dni od podpisania umowy.
Co warto podkreślić, opłaty związane z pożyczką publiczną udzielaną przez Fundusze w ujęciu rachunkowym są pozycją kosztową i można je uwzględnić w kosztach finansowych prowadzonej działalności.
DOSTĘPNOŚĆ DO ŚRODKÓW WAŻNA JAK NIGDY WCZEŚNIEJ
W obecnej sytuacji rynkowej, która cechuje się bardzo wysokim poziomem dynamiki, przedsiębiorstwa muszą niezwykle szybko reagować na potrzeby odbiorców. Należy dostosować się do tendencji rynku, wymogów jakościowych wynikających z certyfikowania produktów, odpowiedzialności społecznej związanej ze stosowaniem się do procedur ekologicznych i wielu innych czynników budujących przewagę konkurencyjną. Wszystkie te zmiany wymagają nakładów finansowych, które najczęściej pochodzą ze środków zewnętrznych.
Jeszcze do niedawna najczęstszą formą pozyskiwania kapitału były kredyty i pożyczki bankowe, jednak usztywnienie się procedur kredytowych, wzrost cen, agresywna polityka niwelująca ryzyko banku polegająca na zwiększaniu zabezpieczeń doprowadziła do poszukiwania innych bardziej dostępnych form takich jak omawiana pożyczka ze środków publicznych.
Przewaga dostępności środków pochodzących z Banku Gospodarstwa Krajowego jest zauważalna podczas analizy wykluczonych branż: poza produkcją alkoholu, wyrobów tytoniowych, paliw i kopalin, handlu bronią, branży pornograficznej i branży stoczniowej, fundusz nie stosuje żadnych ograniczeń, a każdy podmiot jest rozpatrywany indywidualnie. Kolejnym ważnym aspektem jest finansowanie podmiotów typu start up, które w większości banków są wyłączone z powodu braku możliwości oceny finansowej wyników historycznych. Fundusze oceniając nowe podmioty gospodarcze, skupiają się na pomyśle, przedstawieniu prognoz finansowych pokazujących opłacalność projektu, a niekiedy danej grupie społecznej, czy obszarze terytorialnym, który zdaniem funduszu wymaga aktywizacji poprzez pomoc w finansowaniu nowych przedsiębiorstw.
Kolejnym istotnym aspektem przemawiającym za większą dostępnością środków publicznych jest sposób oceny wniosków i podejmowania decyzji. Struktura analizy i proces decyzyjny jest dużo bardziej uproszczony od procedur bankowych i opiera się głównie na badanym okresie n oraz okresie go poprzedzającym n-1.
Fundusze nie wymagają kosztownych i czasochłonnych biznes planów, a opierają się na krótkim opisie planowanych działań i inwestycji rozszerzonych o prognozy finansowe.
PATRZMY W PRZYSZŁOŚĆ
Starając się o pożyczkę ze środków publicznych należy pamiętać, że fundusz tak samo jak inne instytucje finansowe sprawdza wiarygodność przedsiębiorców w bazach informacji kredytowych oraz dba o jak najlepszy portfel wierzytelności, dlatego już teraz zadbajmy o swoją historię kredytową i patrzmy w przyszłość, która wymaga od nas ciągłych zmian, zgodnie z zasadą kto nie idzie do przodu, ten się cofa. Dzisiejsza niecodzienna sytuacja na rynku powoduje, iż dobrze zabezpieczone finansowo firmy, po kryzysie jeszcze bardziej rosną w siłę, a te, które na taki kryzys nie były odpowiednio przygotowane – przegrywają.
Nasze wnioski na najbliższy rok – warto w momencie jakiejkolwiek nadwyżki, swoje zyski przeznaczyć na zbudowanie odpowiednich zasobów finansowych oraz terminowo regulować zobowiązania bankowe na wypadek kolejnych nieoczekiwanych zdarzeń rynkowych w przyszłości.
Autor tekstu: Jarosław Gierszal
18.12.2020 r.
